تفسیر نگاره‌های دیوان حافظ (سام‌میرزا. تبریز) با تأکید بر هرمنوتیک متن‌محور ریکور

هرمنوتیک متن‌محور یکی از رویکردهای علم هرمنوتیک است که جهت تفسیر و فهم متن در مفهوم گستردۀ آن از جمله آثار هنری به کار می‌رود. یکی از پیچیدگی‌های اعمال چنین رویکردی در تفسیر آثار هنری، مسئلۀ بسط آن از نوشتار به تصویر است؛ مسئله‌ای که در استفاده از این رویکرد در تفسیرنگاره‌ها به دلیل ارتباط وسیع نوشتار و تصویر در آنها پیچیده‌تر می‌شود. هدف این جستار، بررسی امکان ارائۀ تفاسیری مبتنی بر روش تفسیر پل ریکور یکی از نظریه‌‌پردازان رویکرد مذکور، از نگاره‌های دیوان حافظ سام‌میرزا است. اعمال روش مذکور بر نگاره‌ها با استفاده از شیوۀ توصیف و تحلیل، اگرچه بر امکان‌پذیری ارائۀ چنین تفسیری دلالت دارد، امّا تأکید بر شخصی بودن تفاسیر، داوری و تشخیص درستی و نادرستی آنها را غیرممکن می‌سازد؛ از سویی ابهام معنایی ناشی از حضور دیسکورس شعری، قالب شعر ‌و آگاهی بر ارتباط وسیع ساختاری_ محتوایی نگاره‌ها با متن دیوان باعث می‌شود تا تفسیر نگاره‌ها به‌‌عنوان جزئی از کل دیوان بر تفسیر آنها به‌مثابۀ متونی مجزا ارجحیت یابد که مستلزم چشم‌پوشی از اصول روش ریکور است؛ از این‌رو شاید روش‌های تفسیری معطوف به زمینۀ شکل‌گیری یا مؤلف اثر جایگزینی مناسب برای روش مذکور باشند.